Na najbliższym posiedzeniu Sejmu RP w dniach 12-14 kwietnia 2023 roku oraz w przeddzień obrad przewidywane jest rozpoczęcie procedowania kolejnej zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym. Tym razem uwagę Posłów mają zająć zmiany w zakresie opłaty ewidencyjnej CEPiK. Projektem – druk 3049 zajmie się w dniu 11 kwietnia sejmowa Komisja Infrastruktury, a następnie Sejm. Poniżej kilka wyjątków z uzasadnienia do tego projektu.
„Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 988, z późn. zm.), dotyczącymi Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców (CEPiK), którego formalne powołanie w 2005 roku zapewniło finansowanie wydatków związanych m.in. z budową i rozwojem centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców, głównym źródłem przychodów Funduszu jest opłata ewidencyjna. Obecnie opłata ewidencyjna jest pobierana od obywateli w szczególności przez:
- organy samorządowe – w związku z realizacją czynności dotyczących rejestracji pojazdów, m.in. wydaniem dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego, zalegalizowanych tablicy rejestracyjnych i ich wtórników, karty pojazdu, nalepki kontrolnej, prawa jazdy, międzynarodowego prawa jazdy, karty kwalifikacji kierowcy,
- przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów – w związku z przeprowadzeniem badania technicznego i odnotowaniem odczytu drogomierza pojazdu po jego wymianie.
Obowiązek uiszczenia opłaty ewidencyjnej ciąży na obywatelach. Wysokość opłaty określa rozporządzenie wydane, na podstawie art. 80d ust. 7 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, przez ministra właściwego do spraw informatyzacji w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu, ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych oraz ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego. Obecnie wysokość opłaty ewidencyjnej za poszczególne czynności urzędowe jest określona, w zależności od dokonywanej czynności, w wysokości 0,50 zł lub 1 zł.
Na przestrzeni ostatnich lat wymagania ustawowe dotyczące procesów rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami zmieniały się w kierunku uproszczenia procedur, automatyzacji procesów oraz wprowadzania ułatwień dla obywateli i przedsiębiorców. Uproszczenia te jednak nie są kompleksowe i nie wystarczają w kontekście oczekiwań społecznych zmniejszenia kosztów i obciążeń administracyjnych dla kierowców i właścicieli pojazdów. Jednocześnie organy jednostek samorządu terytorialnego i stacje kontroli pojazdów, w miarę rozbudowy centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców, są zobowiązane przekazywać do tych ewidencji szeroki zakres danych. W ramach realizowanych czynności organy pobierają jednocześnie opłatę za te czynności, jak również opłatę ewidencyjną. Aktualne rozwiązania systemowe zobowiązują te podmioty również do przekazywania miesięcznych sprawozdań z pobranych i przekazanych na rachunek Funduszu opłat ewidencyjnych.
Dodatkowo wpływające w ostatnich latach do Ministra Cyfryzacji zapytania, a także wnioski społeczne spowodowały, że dokonano oceny stanu prawnego i możliwości wprowadzenia zmian w obecnym systemie źródeł finansowania Funduszu. Analizie poddano w szczególności aktualną strukturę przychodów Funduszu, z której wynika, iż kluczowy przychód Funduszu stanowi opłata ewidencyjna uiszczana przez zakłady ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów. Opłaty ewidencyjne pobierane przez organy jednostek samorządu terytorialnego i stacje kontroli pojazdów łącznie stanowią 14,5% przychodów Funduszu. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania i dokonaną ocenę identyfikującą możliwe zmiany, w przedkładanym projekcie ustawy zaproponowano zniesienie opłaty ewidencyjnej pobieranej przez organy jednostek samorządu terytorialnego w związku z czynnościami urzędowymi w zakresie rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Przedmiotowy projekt ustawy przewiduje również odstąpienie od pobierania opłaty ewidencyjnej przy przeprowadzaniu badania technicznego.
Głównym dochodem Funduszu pozostanie natomiast opłata ewidencyjna uiszczana przez zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność zarobkową, a fakt wykorzystywania centralnej ewidencji pojazdów i kierowców przyczynia się do ich bardziej efektywnego działania przynoszącego wymierną korzyść ekonomiczną. Przykładowo, dzięki dostępowi do danych o punktach karnych, ubezpieczyciele mogą lepiej oszacować ryzyko ubezpieczeniowe.
Zniesienie opłaty ewidencyjnej w ww. zakresie przyczyni się dodatkowo do możliwości wprowadzania kolejnych ułatwień w zakresie automatyzacji niektórych procesów – np. wprowadzenia w przyszłości automatycznego zwrotu, w określonych okolicznościach, prawa jazdy ‒ po ustaniu przesłanek powodujących jego zatrzymanie.
Projektowane zmiany w ustawie – Prawo o ruchu drogowym dotyczą zniesienia obowiązku pobierania opłaty ewidencyjnej za:
- wydanie karty parkingowej, która obecnie nie jest jeszcze pobierana (art. 1 pkt 1 projektu),
- rejestrację pojazdu (art. 1 pkt 2 projektu),
- wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic rejestracyjnych oraz ich wtórników (art. 1 pkt 3 projektu),
- wydanie zalegalizowanych profesjonalnych tablic rejestracyjnych oraz blankietów profesjonalnych dowodów rejestracyjnych (art. 1 pkt 5 projektu),
- wydanie nowych blankietów profesjonalnych dowodów rejestracyjnych lub profesjonalnych tablic (tablicy) rejestracyjnej w przypadku utraty lub zniszczenia (art. 1 pkt 6 projektu),
- przeprowadzenie badania technicznego pojazdu oraz odczyt stanu drogomierza pojazdu po wymianie (art. 1 pkt 7 i 8 projektu),
- wymianę prawa jazdy na podstawie art. 150 ust. 2 ustawy (art. 1 pkt 9 projektu).
Zmiana art. 80d określającego zasady funkcjonowania Funduszu (art. 1 pkt 4 projektu) przewiduje pozostawienie opłaty ewidencyjnej wyłącznie za zawartą polisę OC, uiszczaną przez zakłady ubezpieczeń.
Nowe upoważnienie ustawowe przewiduje, że w rozporządzeniu określone zostaną:
1) wysokość opłaty ewidencyjnej, o której mowa w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2277 i 2640),
2) termin uiszczania opłaty ewidencyjnej przez zakłady ubezpieczeń zobowiązane do jej uiszczania,
3) termin, sposób i częstotliwość przekazywania sprawozdania z uiszczonych opłat ewidencyjnych,
4) wzór sprawozdania z uiszczonych opłat ewidencyjnych.
Co do zasady zakłada się, że do projektowanego aktu wykonawczego, w celu minimalizowania zmian, przeniesione zostaną regulacje z dotychczasowego rozporządzenia odnoszące się do zakładów ubezpieczeń.”
Stacje kontroli pojazdów będą wyłączone z obowiązku pobierania i przekazywania opłat CEPiK oraz sporządzania dotychczasowych sprawozdań. Jest to krok w dobrym kierunku.
Źródło: sejm.gov.pl; informacja własna.